Atatürk'ün Kaleme Aldığı Bazı Kitaplar

Mustafa Kemal’in yazma merakı, askeri okul sıralarında başlamıştır. Okul sıralarında edebiyat ve şiire merak salmış; tüm fırsatları değerlendirerek, kendini hatip olarak da yetiştirmeye çalışmıştır.

Suriye ve Makedonya cephelerinde mesleki bilgilerini uygulama fırsatı bulan Mustafa Kemal Atatürk, ordunun aksayan taraflarını tespit etmiş; Alman ordusunun düzenine kendi Ordumuzun tecrübelerini de ekleyerek yeni bir ıslahat hareketinin yapılması yönünde fikirler geliştirmiştir. 1908-1918 yılları arasında, bu konu ile ilgili bazı kitap ve broşürler de kaleme almıştır. Bunlardan;

Takımın Muharebe Eğitimi

Alman General Litzmann’ın Seferber Mevcudunda Takım, Bölük ve Taburun Muharebe Talimleri adlı eserinin tercüme ettiği ilk bölümü; kurmay kıdemli yüzbaşıyken 10 Şubat 1908 yılında tercüme edip haritalı olarak Selanik’te basılmıştır.

Bölüğün Muharebe Eğitimi

Mustafa Kemal’in yine Alman General Litzman’ın Seferber Mevcudunda Takım, Bölük ve Taburun Muharebe Talimleri eserinden tercüme ettiği eser, 1912 yılında krokili olarak hazırlanmıştır.

Diğer iki kitapçık ise tatbikatların ve manevraların, daha fazla kişiye ulaşması, mesleki ilerlemelerinde faydalı olması amacıyla kaleme alınmış ve bol kroki kullanılmıştır. Bunlar;

Cumalı Ordugâhı

Makedonya’daki Cumalı ordugâhında 3. Süvari Tümen komutanı Tuğgeneral Suphi Paşa’nın komutanlığında gerçekleştirilen, kendisinin de katıldığı 10 günlük eğitim ve manevralar ile bunlara ilişkin gözlemlerini anlattığı bu eser; 1909 yılında basılmıştır. Bu esere 7 adet kroki de eklenmiştir.

Taktik ve Tatbikat Gezisi

Atatürk bu kitapçığı, bir muharebe sırasında sadece belli kuralların uygulanmasıyla zafer kazanılamayacağını; komutanların yüksek bilgiyle donanmış olmaları sayesinde birliklerin başarılı olacağını belirtmek için kaleme almıştır.

Zabit ve Kumandan İle Konuşmalar

Arkadaşı Nuri Conker’in Zabit ve Kumandan adlı eserine karşılık olmak üzere, Atatürk’ün askerlik konusunda yazmış olduğu en önemli eseridir.

Nutuk

Nutuk, Atatürk’ün, İstiklal Savaşı’nı, Cumhuriyet’in kuruluşunu ve inkılapların gerçekleştirilişini ve o günün koşullarını anlattığı eseridir. Atatürk bu eserini, 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında Meclis’te okumuştur. Nutuk, 1934 yılında, Milli Eğitim Bakanlığınca üç cilt halinde yeniden basılmıştır.

Geometri

Öğrencilerin Arapça ve Farsça terimleri anlamakta zorluk çektiklerini gören Atatürk; ders kitaplarından bu yabancı terimleri temizlemek için bizzat örnek olmuş, 1936-1937 yılları arasında, bu eseri kaleme almıştır.

ŞİİRLERİ

BİR ASKERİN MEZARINA
Şurada, kabrin üzerinde konulmuş bir
Beyaz taş var, onun altında bayraklar
Temevvüç ederken, kelleler uçuşurken...
Celâdeti tâbân olurken aldığı cerîhai mevt
İle bu âlemi hîçîye vedâ etmiş bir
Asker yatıyor...
Onun hâbı istirahate çekildiği şu
Makberin üzerine rüfekası eşki teessür döktüler.
Kadınlar dümü rizi mâtem oldular.
İhtiyarlar nâle eylediler, çocuklar ağladılar.
Şu söğüt ağacının nim setreylediği senin
Mezarın üzerine bir zırh başlık ile kılıç hak,
Olunmuştur. İşte orası o
kahramanı muhteremin
Câyi istirahatidir. Ne mutlu ki, hâki pâye vatan
Ona nâilini intizar olmuş!...

HAKİKAT NEREDE?
Gafil, hangi üç asır, hangi on asır
Tuna ezelden Türk diyarıdır.
Bilinen tarihler söylememiş bunu
Kalkıyor örtüler, örtülen doğacak,
Dinleyin sesini doğan tarihin,
Aydınlıkta karaltı, karaltıda şafak
Yalan tarihi gömüp doğru tarihe gidin.
Asya’nın ortasında Oğuz oğulları,
Avrupa’nın Alplerinde Oğuz torunları
Doğudan çıkan biz
Nerde olsa, ne olsa kendimizi biliriz
Türk sadece bir milletin adı değil,
Türk bütün adamların birliğidir.
Ey birbirine diş bileyen yığınlar,
Ey yığın yığın insan gafletleri
Yırtılsın gözlerdeki gafletten perde,
Hakikat nerede?

KASİDEİ İSTİBDAT YAHUT KIRMIZI İZLER
Bir köhne kadit parçası, bir çehrei menhus,
Zulmetler içinde mütereddit, mütelâşi,
Daim mütefekkir görünen, kendine mahsus
Efkârı sakimane ile âleme karşı
Ateş saçarak etmede her gün bizi tehdit,
Âmali harisanesini eyledi tezyit...
Gördükçe bu mazlumlarını, sinesi mağrur,
Tırnaklarını aileler kalbine saplar;
Mağdurlarının her biri bir kûşede ağlar,
Katlandı vatan görmeğe evlâdını makhur...
Birçoklarımız mahpes-ü menfada süründük.
Ey gazii mecruhu vega dideye döndük.
Ey kanlı eliyle vatan âmaline hail,
Ey en milei sürbu cinayata delâil
Teşkil eden ey köhne kadit, katili efkâr,
Ey katili şübbanı vatan, katili ahrar,
Ey varlığı bir millet için bâdii zillet.
Ey çehresi ifrite veren dehşeti vahşet,
Zindanları, menfaları, mahpesleri doldur,
Zinciri esaretle bütün hisleri dondur.
Teslimi nefes, nefyi ebet, sonra denizler..
Her girdiğin evlerde durur kırmızı izler...
Kâbusi hiyanetle vatan can çekişirken
Âtimizi dendanı harisin kemirirken
Bir gün Rumeli dağları envara boyandı;
Hürriyetin enfası ile herkes uyandı. 1
24 Kasım 1908

Atatürk’ün Okuduğu Kitaplardan Bazıları

•         Ahmet Vefik Paşa : Lehçe-i Osmani
•         Mehmet Salahi : Kamus-u Osmani
•         Avram Galanti : Türkçede Arabi ve Latin Harfleri ve        İmla Meselesi
•         Mehmet Ali : Tahsil-i Lisan-ı Alman
•         Nüzhet : Kendi Kendine Almanca
•         Ahmet Cevat : Türkçe Sarf ve Nahif
•         Kazım Nami : Türkçe Oku, Türkçe Yaz
•         Mithat Sadullah : Latin Harflerinin Türkçe’ye tatbiki
•         İbn Emin Mahmut Esat : Tarih-i Din-i İslam
•         Osman Bin Süleyman : Kamus
•         Lütfullah Ahmet : Hayat-ı Hazret-i Muhammed
•         Abdunnaim Bin Hasan: Ceridetül Evail ve Hamidetül Evahir
•         Ahmet Halit : İslam Büyükleri
•         Abdurrahmanil Cami : Tercüme-i Nefhatül İnsan
•         Mehmet Cemil : Hukuku Düvel
•         Katip Çelebi : Cihannüma
•         Feridun Bey : Feridun Bey Münşeatı
•         Mehmet Bin Sait : Kitabü’l Tabakatü’l-Kebir
•         Şemseddin Sami : Kamusu Okyanus
•         H.Z. Ülken : Aristo Metafizik
•         Süheyl Ünver : İbn-i Sina
•         Ahmet Rifat : Lügat-ı Tarihiye ve Osmaniye
•         M.Fuat : Amerika’da Türkler ve Gördüklerim
•         Rıza Tevfik : Kamus-u Felsefe
•         Cemal Paşa : Hatırat (1913 - 1922)
•         Mehmet Cemil : Sulhta ve Harpte Hukuku Düvel
•         Evliya Çelebi : Seyahatname
•         Suphi : Tekmiletül’l-iber
•         Lütfi Simavi : Devr-i İnkılap
•         Mustafa Necip : Selimname
•         Osmanzade Taib : Hakikatü’l Vüzera
•         Ahmet Saip : Vaka-i Sultan Aziz
•         Ahmet Hilmi : Tarih-i İslam
•         Mazhar Fevzi : Hayr-i Sahil
•         Ziya Paşa : Endülüs Tarihi
•         Resulzade Mehmet Emin : Azerbaycan Cumhuriyeti
•         Ali Reşat : Tarih-i Osmaniye
•         Ali Reşat : Kurun-u Cedide Tarihi
•         Sebahattin : İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne Açık Mektuplar
•         Mahmut Esat : Tarih-i Dini İslam
•         Ahmet Mithat : İnkılap
•         Ahmet Cevdet : Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa
•         Mustafa Efendi : Tarih-i Selanik
•         M. Şemsettin : İslam Tarihi
•         Ahmet Rasim : Osmanlı Tarihi
•         Necip Asım : Türk Tarihi
•         Mustafa Nuri Paşa : Netayic-ül Vukuat
•         Mehmet Zihni : Neşahir-ün Nisa
•         Mehmet Şemsettin : Mufassal Türk Tarihi
•         Dede Korkut Hikayeleri
•         Ziya Gökalp : Türk Medeniyeti Tarihi
•         Roux de Rochelle : Etats-Unis D’Amerique
•          M. Dubois de Jancigny ve M. Xavier Raymond : Inde
•         M. Chopin : Russie
•         M. G. L. Domeny de Nenzi : Oceanique
•         Bary de St Vinvent : Iles de l’Ocean
•         M. Ph. Le Bas : Etats de la Confederation Germanique
•         M. Van Hasselt : Belgique et Hollande
•         M. Louis Lacrcix : Iles de la Grece
•         M. Louis Lacrcix : Chili, Paraguay, Uruguay, Buenos Aires
•         Champollion Figeac : Egypte Ancienne
•         M. J. J. Marcel : Egypte depuis la conquete des Arabes
•         Rozet et Carette : Algerie, Etats Tripolitains, Tunisie
•         Lavalle ve Gueroult : Espagne
•         M. Ph de Golbery : Histoire et Description de la    Suisse et du Tyrol
•         M. G. Pauthier : Chine et son Description Historique
•         M. Chepin ve A. Ubicini :    Provinces Danubiennes et Roumanies
•         M. Ph. le Bas : Suede et Norvege
•         Ferdinand Denis : Portugal
•         Ferdinand Denis : Afrique
•         Ferdinand Denis - M. C. Famin : Bresil, Colombie et Guyane
•         M. Larenaudiere ve M. Lacroix : Mexique Guatamala Perou
•         M. Davezat : Iles de l’Afrigue
•         M. A. Tardieu, M. S. Cherubini : Senegambie et Guinee
•         M. N. Desvergers : Nubie, Abyssinie
•         Lacroix Yanoski : Italie Ancienne
•         M. Le Chevalier Artaud : Italie Sicile
•         Frederic Lacroix : İles Baleres et Pithyuse
•         M. Friess De Colonma : Histoires des Antilles
•         M. Elias Rensult M. Roux De Rochelle : Villes Anseatiques
•         M. Ferdinand Hoeger : Chaldee Assyrie Medie Babylonie
•         M. Neel Desverges : Arabie
•         S. Munk : Palestine Description Geographique      historique et areheologique
•         Jean Yanosky ve M. Jules David: Syrie Ancienne et Moderne
•         M. Dubeux : Tatarie, Beloutchistan
•         M. V. Valmont, M. Xavier Raymond: Boutan et Nepal
•         Ernest Lqvi see ve Alfred Rambaud: Histoire Generale du IV e Siecle a nos jours (12 cilt)
•         Jean Jaures : Histoire Socialiste de la Revolution Française
•         Hilaire de Barenton : Le Mystere des pyramides 2