İbadette Kararlı Olmak
Göklerin, yerin ve her ikisi arasındakilerin Rabbidir; şu halde O'na ibadet et ve O'na ibadette kararlı ol. Hiç O'nun adaşı olan birini biliyor musun? (Meryem Suresi, 65)
"Kararlılık", bir konuda sebat göstermek, sonuca ulaşmada hiçbir engel tanımamak ve azimle gayret ederek her ne olursa olsun yapılması gerekenleri yerine getirmek anlamına gelir. Yukarıdaki ayette geçen kararlılık kelimesi de bu anlamda kullanılmıştır. Allah Müslümanlardan sadece ibadet etmelerini değil, aynı zamanda ibadette kararlı olmalarını istemektedir.
Ancak bazı insanlar ibadette kararlı olmayı çok kısıtlı değerlendirirler. Çünkü ibadet kelimesinin sadece namaz, oruç, hac, zekat gibi kişinin üzerine farz olan hükümler anlamına geldiğini zannederler. Elbette her mümin bu ibadetleri tam ve eksiksiz olarak yerine getirmekle yükümlüdür, ancak ibadet, kulluk anlamına gelir. Yani insanların kul olarak Allah için yaptıkları her eylem, konuşma, hal ve tavır birer ibadettir. 5 vakit namaz bir insan için nasıl önemli ve farz olan bir ibadetse, aynı şekilde öfkeyi yenmek, güzel söz söylemek, insanları uyarıp korkutmak, zanda bulunmamak ya da tartışmacı olmamak da bir ibadettir. Bu nedenle Allah'ın "ibadette kararlı ol" emri hem fiili ibadetler hem de ahlak için geçerlidir.
Ancak ayetlerde Müslümanlara dinlerinde kararlı olmaları emri verilirken, önemli bir husus daha bildirilmiştir. Bu da Müslümanların kararlılığının deneneceğine dair yapılan açıklamalardır. Ayetlerde geçmişte yaşayan Müslümanların ve peygamberlerin hayatlarından örnekler verilirken, sık sık onların imanlarının ve kararlılıklarının denendiği olaylar da haber verilir. Çünkü bu tip zamanlar, Müslümanların Allah'a olan bağlılıklarını ve sadakatlerini ispat edecekleri değerli fırsatlardır.
Allah Müslümanların dinlerine olan bağlılıklarının denendiği zamanlara dair en çok, inkarcıların sözlü ya da fiili saldırı anlarını örnek verir. Ya da Müslümanlara iftira atıldığı, insanların topluca yüz çevirdiği, bir hastalık dokunduğu, açlık, susuzluk, yorgunluk olduğu, zor ve tehlikeli bir durumla karşı karşıya kalındığı ve özellikle kişinin canının risk altına girdiği anlar örnek olarak verilir. Bu tip durumlar Müslümanların kendi dinlerini yaşamada ve yaşatmada sebat edeceği durumlardır.
Bir de Allah'ın büyük bir bolluk, sağlık, dinçlik, zenginlik veya iktidar verdiği durumlar vardır ki, bu zamanlar da kişinin gevşekliğe düşmeyeceği ve din ahlakını yaşamadaki kararlılığını göstereceği çok değerli zamanlardır. Yani Müslümanlar hem zorluk hem de kolaylıkla denenirler. Her iki durum da Müslümanların tavırlarında olumsuz bir değişikliğe yol açmaz.
İnsanları Uyarmak
Cahiliye toplumunun temel hayat felsefesi, kişinin sadece kendisine karşı sorumlu olduğu düşüncesine dayalıdır. Bu batıl düşünceye göre insanlar kendilerini en iyi şartlarda yaşatmakla, en rahat ortamı sağlamakla yükümlüdür. Ancak diğer insanların hayatına karşı maddi manevi hiçbir sorumlulukları yoktur. Bu nedenle insanların bir çoğu dinlerini sadece kendi başlarına yaşamakla sorumlu olduklarını ve diğer insanlara din ahlakını anlatmak gibi bir sorumluluk taşımadıklarını zannederler. Halbuki Kuran'a baktığımızda bunun tam tersi bir ahlakla karşılaşırız.
Müslümanın en büyük sorumluluklarından biri etrafındaki insanlara İslam ahlakını anlatmak ve onları da Allah'a iman etmeye teşvik etmektir. Kuran'da Müslümanların insanları uyarmasıyla ilgili çok kesin ve açık hükümler yer almaktadır. Bunlardan bir tanesi Müddessir Suresi'nin 1. ve 2. ayetlerinde bildirilmiştir:
Ey bürünüp örtünen, kalk (ve) bundan böyle uyar. (Müddessir Suresi, 1-2)
Müslümanlar dinlerini kendileri yaşadıkları gibi aynı zamanda çevrelerindeki kişileri de teşvik etmekle sorumludurlar. Hatta Kuran'da Müslümanların bütün hayatlarını tebliğ yani dinlerini anlatma üzerine bina etmelerini gerektiği bildirilir. Müslümanlar işlerini, yerleşim bölgelerini, yaşam biçimlerini bu sorumluluklarına göre ayarlarlar. Bir Müslüman için, Allah'ın varlığının bütün insanlar tarafından bilinmesi, kavranması, bütün insanların cehennemin nasıl bir yer olduğundan ve hesap günü sorguya çekileceğinden haberdar olması kendi ticaretinden, eğlencesinden ya da rahatından çok daha önemlidir. Cehennemdeki azabın şiddetini ve Allah'ın kudretini çok iyi bilen Müslümanlar, insanların din ahlakını yaşamadıkları takdirde nasıl bir sona doğru yaklaşmakta olduklarını muhakkak öğrenmeleri için ellerinden gelen çabayı gösterirler. Gerekirse işlerinden, gerekirse evlerinden ya da mülklerinden vazgeçerek insanları uyarmaya ve Allah'ın bu emrini yerine getirmeye devam ederler. Allah'ın müminlere olan bu emri bir başka ayette de şöyle ifade edilmiştir:
İş(in) hükme bağlanıp biteceği, hasret gününe karşı onları uyar; onlar bir gaflet içindedirler ve onlar inanmıyorlar. (Meryem Suresi, 39)
İman Edenlerin Hayatlarında Bir Kere de Olsa Okumaları Gereken Dualar
Allah Kuran’da Müslümanlara nelere dua etmeleri gerektiğini birçok ayetle bildirmiştir. Dua, zaten kaderimizde var olana doğru bizi yönlendirir. Kaderimizi takdir eden de, bize duayı ettiren de Allah'tır. Dua, Müslümanın en önemli ibadetlerinden biridir. Dua eden mümin Allah'a karşı aczini bilip, sürekli teslimiyetli bir ruh halinde olur. Dualarının karşılığında Allah'ın Katında değerli, takva sahibi bir kul olabileceğini ümit eder. Allah bir ayetinde şöyle buyurur:
"De ki: Duanız olmasaydı Rabbim size değer verir miydi?..." (Furkan Suresi, 77)
Bu bölümde Kuran’da haber verilen ve iman edenlerin hayatlarında bir kere de olsa okumaları gereken dualardan bazılarına yer verilmektedir.
"... İnsanlardan öylesi vardır ki: "Rabbimiz, bize dünyada ver" der; onun ahirette nasibi yoktur. Onlardan öylesi de vardır ki: "RABBİMİZ, BİZE DÜNYADA DA İYİLİK VER, AHİRETTE DE İYİLİK (VER) VE BİZİ ATEŞİN AZABINDAN KORU" der..." (Bakara Suresi 200-202)
Elçi, kendisine Rabbinden indirilene iman etti, mü'minler de. Tümü, Allah'a, meleklerine, Kitaplarına ve elçilerine inandı. "O'NUN ELÇİLERİ ARASINDA HİÇ BİRİNİ (DİĞERİNDEN) AYIRDETMEYIZ. İŞİTTİK VE İTAAT ETTİK. RABBİMİZ BAĞIŞLAMANI (DİLERİZ). VARIŞ ANCAK SANA'DIR" dediler. (Bakara Suresi 285)
..."RABBİMİZ, UNUTTUKLARIMIZDAN VEYA YANILDIKLARIMIZDAN DOLAYI BİZİ SORUMLU TUTMA. RABBİMİZ, BİZE, BİZDEN ÖNCEKİLERE YÜKLEDİĞİN GİBİ AĞIR YÜK YÜKLEME. RABBİMİZ, KENDİSİNE GÜÇ YETİREMEYECEĞİMİZ ŞEYİ BİZE TAŞITMA. BİZİ AFFET. BİZİ BAĞIŞLA. BİZİ ESİRGE, SEN BİZİM MEVLAMIZSIN. KAFİRLER TOPLULUĞUNA KARŞI BİZE YARDIM ET." (Bakara Suresi 286)
"RABBİMİZ, BİZİ HİDAYETE ERDİRDİKTEN SONRA KALPLERİMİZİ KAYDIRMA VE KATINDAN BİZE BİR RAHMET BAĞIŞLA. ŞÜPHESİZ, BAĞIŞI EN ÇOK OLAN SENSİN SEN." (Al-i İmran Suresi 8)
"RABBİMİZ, KENDİSİNDE ŞÜPHE OLMAYAN BİR GÜNDE İNSANLARI GERÇEKTEN SEN TOPLAYACAKSIN. DOĞRUSU ALLAH, VA'DİNDEN CAYIP-DÖNMEZ." (Al-i İmran Suresi 9)
Onlar: "RABBİMİZ ŞÜPHESİZ BİZ İMAN ETTİK, ARTIK BİZİM GÜNAHLARIMIZI BAĞIŞLA VE BİZİ ATEŞİN AZABINDAN KORU" diyenler. (Al-i İmran Suresi, 16)
Onların söyledikleri: "RABBİMİZ, GÜNAHLARIMIZI VE İŞİMİZDEKİ AŞIRILIKLARIMIZI BAĞIŞLA, AYAKLARIMIZI (BASTIKLARI YERDE) SAĞLAMLAŞTIR VE BİZE KAFİRLER TOPLULUĞUNA KARŞI YARDIM ET" demelerinden başka bir şey değildi. (Al-i İmran Suresi, 147)
Onlar, ayakta iken, otururken, yan yatarken Allah'ı zikrederler ve göklerin ve yerin yaratılışı konusunda düşünürler. (Ve derler ki:) "RABBİMİZ, SEN BUNU BOŞUNA YARATMADIN. SEN PEK YÜCESİN, BİZİ ATEŞİN AZABINDAN KORU." (Al-i İmran Suresi 191)
"RABBİMİZ, ŞÜPHESİZ SEN KİMİ ATEŞE SOKARSAN, ARTIK ONU 'HOR VE AŞAĞILIK' KILMIŞSINDIR; ZULMEDENLERİN YARDIMCILARI YOKTUR." (Al-i İmran Suresi 192)
"RABBİMİZ, BİZ: "RABBİNİZE İMAN EDİN" DİYE İMANA ÇAĞRIDA BULUNAN BİR ÇAĞIRICIYI İŞİTTİK, HEMEN İMAN ETTİK. RABBİMİZ, BİZİM GÜNAHLARIMIZI BAĞIŞLA, KÖTÜLÜKLERİMİZİ ÖRT VE BİZİ DE İYİLİK YAPANLARLA BİRLİKTE ÖLDÜR." (Al-i İmran Suresi 193)
"RABBİMİZ, ELÇİLERİNE VA'DETTİKLERİNİ BİZE VER, KIYAMET GÜNÜNDE DE BİZİ 'HOR VE AŞAĞILIK' KILMA. ŞÜPHESİZ SEN, VA'DİNE MUHALEFET ETMEYENSİN." (Al-i İmran Suresi 194)
Elçiye indirileni dinlediklerinde hakkı tanıdıklarından dolayı gözlerinin yaşlarla dolup taştığını görürsün. Derler ki: "RABBİMİZ İNANDIK; ÖYLEYSE BİZİ ŞAHİDLERLE BİRLİKTE YAZ." (Maide Suresi 83)
Gözleri cehennem halkından yana çevrilince: "RABBİMİZ, BİZİ ZALİMLER TOPLULUĞUYLA BİRLİKTE KILMA" derler. (A’raf Suresi, 47)
Dediler ki: "BİZ ALLAH'A TEVEKKÜL ETTİK; RABBİMİZ, BİZİ ZULMEDEN BİR KAVİM İÇİN BİR FİTNE (KONUSU) KILMA." (Yunus Suresi, 85)
"VE BİZİ, KAFİRLER TOPLULUĞUNDAN RAHMETİNLE KURTAR." (Yunus Suresi, 86)
Ve derler ki: "RABBİMİZ YÜCEDİR, RABBİMİZİN VA'Dİ GERÇEKTEN GERÇEKLEŞMİŞ BULUNUYOR." (İsra Suresi, 108)
O gençler, mağaraya sığındıkları zaman, demişlerdi ki: "RABBİMİZ, KATINDAN BİZE BİR RAHMET VER VE İŞİMİZDEN BİZE DOĞRUYU KOLAYLAŞTIR (BİZİ BAŞARILI KIL).” (Kehf Suresi, 10)
Ancak: "ALLAH DİLERSE" (İNŞAALLAH YAPACAĞIM DE). Unuttuğun zaman Rabbini zikret ve de ki: "UMULUR Kİ, RABBİM BENİ BUNDAN DAHA YAKIN BİR BAŞARIYA YÖNELTİP-İLETİR." (Kehf Suresi, 24)
"Çünkü gerçekten Benim kullarımdan bir grup: “RABBİMİZ, İMAN ETTİK, SEN ARTIK BİZİ BAĞIŞLA VE BİZE MERHAMET ET, SEN MERHAMET EDENLERİN EN HAYIRLISISIN, DERLERDİ DE, siz onları alay konusu edinmiştiniz; öyle ki, size benim zikrimi unutturdular ve siz onlara gülüp duruyordunuz." (Müminun Suresi, 109-110)
Ve de ki: "RABBİM, BAĞIŞLA VE MERHAMET ET, SEN MERHAMET EDENLERİN EN HAYIRLISISIN." (Müminun Suresi, 118)
Sen Yücesin,
bize öğrettiğinden başka bizim hiçbir bilgimiz yok. Gerçekten Sen, herşeyi bilen, hüküm ve hikmet sahibi olansın. (Bakara Suresi, 32)